Kleuren zien

We denken dat we weten welke kleuren we zien, maar eigenlijk is dat helemaal niet zo. We hebben geleerd een witte muur een witte muur te noemen omdat we nu eenmaal categorieën nodig hebben om de wereld te ordenen, maar als we echt gaan kijken heeft iedere witte muur een andere kleur.

Die kleur is afhankelijk van de hoek waaruit we kijken, het licht dat erop valt, de kleuren eromheen en vast nog veel meer.

Dat gegeven kunnen we gebruiken bij het maken van een aquarel. Wat op het eerste oog een bosje riet met pluimen in bruintinten lijkt, blijkt veel meer kleuren in zich te bergen dan we op het eerste oog zouden zeggen.

We kunnen vervolgens een beetje gaan overdrijven door die verborgen kleuren te gaan benadrukken, ze een grotere rol te geven en ermee te spelen. In deze aquarel heb ik een rijk palet aan kleuren gebruikt om het simpele bosje bruin riet te schilderen.

Eigenlijk is dit een benadering die we ook kunnen volgen bij het filosoferen over de wereld om ons heen. Is wat we zien werkelijk wat we zien of blijkt dat bij nader inzien veel meer tinten te hebben? Onze kijk op de wereld wordt sterk gekleurd door wat we hebben geleerd. We maken categorieën van de dingen om ons heen en geven er een naam aan: een witte muur, een blauwe vogel een sombere man en een dure auto.

Als we die categorieën zouden kunnen loslaten zouden we veel beter zien en zouden we veel minder belemmeringen voelen. Een schilder die kan loslaten wat hij weet en gaat schilderen wat hij ziet kan tot mooie resultaten komen.

Op de foto's hieronder van links naar rechts de gehele aquarel van een rietpluim en details van dezelfde aquarel, waarop de opbouw van de kleuren goed te zien is.

De teken- en schilderlessen bij mijn docente Sandra Kruisbrink zijn weer begonnen. Als we een nieuwe reeks lessen beginnen, beginnen we eigenlijk altijd met tekenen in zwart wit. Er staat een bepaald onderwerp centraal. Op dit moment is dat 'atmosferisch perspecetief'. We maken eerst een aantal tekeningen om het onderwerp goed in de vingers te krijgen. Uiteindelijk werken we dan in kleur en komen er mooie aquarellen te voorschijn.

Wat is atmosferisch perspectief?

Bij atmosferisch perspectief is er sprake van objecten die dichtbij zijn. Deze zijn scherp, hebben een duidelijke vorm en zijn zwaar van toon. Als er sprake is van een donker silhouet op de voorgrond spreken we ook wel van een repoussoir. Wat verder weg gelegen is wordt steeds minder duidelijk van vorm, minder zwaar van toon en vaak waziger. Zo creeren we diepte in een tekening of aquarel. Hieronders voorbeelden die ik heb gemaakt met het thema atmosferisch perspectief.